صحبت از روشها در تحقيق، يکي از مباحث مهم متدولوژيک است. با توجه به متعدد و متکثر شدن دانشها و شاخه شاخه شدن علوم، در طي اعصار و قرون، روشهاي تحقيق نيز مسير پر فراز و نشيبي طي نمودهاند. برخي از اين روشها در آغاز، بر اساس شيوههاي سنتي و اسناد و کتابخانهاي بودهاند که در طول زمان، متحول و منظورگشتهاند و سپس روشهاي نوين پيدا شدند که مبناي کار آنها، آزمايش و تجربه بود. در علوم مختلف، با تقسيمبنديهاي مختلفي از جهت روشي روبه رو هستيم اما تعریف روش تحقیق به معنای فرایند جستجوی منظم برای مشخص کردن وضعیت یا موقعیت نامعین است.
بدینسان برای رسیدن به مقصود و حل مشکلات راهحل های مختلفی را تجربه میکند و مناسبترین راه و روش را انتخاب میکند. روش عبارت از بهکارگیری راه و روش خاصی است که اطلاعات مناسب بیشتری را درباره موضوع مورد مطالعه فراهم مینماید. مراحل عمده روش علمی به شرح زیر است:
1) پی بردن به مساله؛
2) جستجوی پیشینه؛
3) تدوین فرضیه؛
4) مشاهده و آزمون فرضیه؛
5) پذیرش رد یا تعدیل کردن فرضیه.
پیشنهاد میشود جهت آشنایی بیشتر و ثبت نام در دوره روش تحقیق در سازمان ها و همچنین دریافت گواهینامه بینالمللی اینجا کلیک کنید.
در مرحله اول پژوهشگر با دیدن یک وضعیت مبهم، ناآشنا و نامعین روبرو میشود. در مرحله بعد به جستجوی موضوع میپردازد تا بتواند عواملی که به طور بالقوه به بروز مساله انجامیده است را حدس زده یا گمانهای بخردانهای درباره آن به دست آورد. در مرحله سوم پژوهشگر به تدوین سوالهای تحقیق یا فرضیه میپردازد. در مرحله چهارم به انجام دادن مشاهده میپردازد و در مرحله آخر با توجه به اطلاعات حاصل از مشاهده به سوال ویژه خود پاسخ میدهد و فرضیه را رد کرده یا به طور موقت آن را میپذیرد.
درنتیجه روش تحقيق و پژوهش، ارائه مهارتها و تجربههايي است كه دستيابي به هدف را آسانتر و عمليتر ميسازد و با صرف وقت كمتر، نتايج بيشتري به دست ميآيد.