یادگیری از طریق موبایل ( m-learning)

ابزارهای الکترونیکی همراه شیوه‌های زندگی و نیز روش‌های یادگیری را متحول کرده‌اند. یادگیری از طریق آن‌ها به معنی یادگیری در هر زمان و هر مکان است. لذا یادگیری می‌تواند از راه‌های مختلف ایجاد شود، افراد می‌توانند به کمک آنها به منابع آموزشی دسترسی داشته باشند و با دیگران ارتباط برقرار کنند. بنابراین استفاده از تلفن همراه یکی از مهمترین ابزارهای مدرن است که تقریبا تمام مردم بدون شک از آن استفاده می نمایند، به‌طوری‌که طبق تحقیقات امروزه بیش از 6 میلیارد نفر در جهان از ابزارهای الکترونیکی همراه استفاده می‌کنند که پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال 2017 این تعداد در ایران به 112 میلیون نفر برسد. دسترسی و توسعه تکنولوژی‌های تلفن‌های همراه موجب رشد آنها شده است. رشد 270درصدی استفاده از تلفن همراه طی 5 سال گذشته نشان از آن دارد که در آینده‌ای بسیار نزدیک تاثیرات بیش‌از‌پیش آن را در زمینه‌های مختلف نظیر آموزش، تجارت، پزشکی و ... خواهیم دید.

تعریف یادگیری از طریق موبایل:

از یادگیری از طریق تلفن همراه می توان تعاریف مختلفی ارائه کرد که به طور کلی هرگونه یادگیری که وقتی یادگیرنده در یک محیط ثابت از قبل برنامه‌ریزی شده قرار ندارد صورت می‌گیرد و به طور خاص‌تر یادگیری سیار به آن نوع یادگیری گفته می‌شود کههر نوع دانش، نگرش و مهارت در هر زمان و مکان است که باعث تغییر در رفتار شود. به عبارت دیگر یادگیری از طریق موبایل محدودیت مکان یادگیری را با ایجاد انعطاف در آن کاهش می‌دهد و تمرکز این فناوری بر متحرک بودن مکان یادگیری است. لذا یادگیری از این طریق در هر مکان امکان دسترسی به مواد یادگیری متفاوت وجود دارد. این نوع یادگیری کاملاً تعاملی و لذت‌بخش است و به راحتی می‌توان از آن برای ایجاد یادگیری موثرتر و سر‌گرم‌کننده‌تر استفاده نمود.

ویژگی های یادگیری از طریق موبایل:

•  یادگیری در هر زمان و مکانی

•  امکان یادگیری متعدد بدون محدودیت

•  وجود تعامل گروهی

•  امکان ارائه کردن محتوای آموزشی تعاملی

در سال‌های اخیر یونسکو تلاش کرده تا در زمینه استفاده بیشتر و بهتر از فناوری ابزارهای الکترونیکی همراه برای ارتقای یادگیری، به دولت‌ها و سایر ذینفعان آموزش کمک کند. همچنین کمک می‌کند تا با استفاده از ابزارهای الکترونیکی همراه، هدف آموزش برای همه را گسترش دهد،تا آن‌ها پاسخگوی چالش‌های جدیدی در حوزه ی آموزش باشند تا کلاس‌های درسی رسمی را پربارتر و به طور کلی موجب یادگیری بیشتر یادگیرندگان گردند.

راهکارهای افزایش اثربخشی دوره های آموزشی از طریق موبایل:

همان‌طور که ذکر شد تجربه یادگیری با استفاده از موبایل بسیار موثر است چراکه فرصت یادگیری در هر زمان و مکانی و بدون هیچ محدودیتی را برای افراد ایجاد می کند. در اینجا به چند روش که به موجب افزایش اثر بخشی دوره های آموزشی با موبایل کمک می‌کند، اشاره می نماییم:

• تهیه فیلم و کلیپ جهت ایجاد یادگیری‌های کوچک (micro learning) برای افراد:

زمانی که یادگیرندگان دارای محدودیت زمانی و یا در مسیر حرکت به سمت محلی باشند، با یک محتوای آموزش موبایلی نیم‌ساعته می توانند اطلاعات مورد نیاز خود آن را مطالعه و یا در قالب یک کلیپ یا فیلم به دست آورند، قرار دادن یک ویدیو در دوره آموزش موبایلی سبب می شود تا یادگیرندگان به راحتی و به سرعت به اطلاعات مورد نیاز خود به دست آورند.

•  تشویق و تحریک افراد به شرکت در بحث های گروهی در یادگیری از طریق موبایل:

یک بخش جالب و مهیج در این روش این است که یادگیرندگان می توانند با افراد دیگر مانند هم کلاسی ها ، همکاران و ... بحث کنند و از حمایت اساتید خود در هر مکان و زمانی برخوردار شوند. در دوره های آموزشی مبتنی بر موبایل بهتر است تا یادگیرندگان را با نرم افزارهای کاربردی موبایل مثل تلگرام و گوگل چت و ... آشنا کرد.

•  ارسال اطلاعیه ها و یادآوری های از طریق موبایل:

برای اینکه بتوان هماهنگی بیشتر و بهتری را بر دوره های آموزشی به خصوص موبایلی ، می توان از طریق ارسال اعلان ها و اطلاعیه ها برای یادگیرندگان انجام داد. از این طریق یادگیرندگان می توانند اعلان ها و اطلاعیه ها، به روز رسانی دوره ها و ... را در تلفن همراه خود داشته باشند.

چشم اندازهای آینده یادگیری سیار/ از طریق موبایل:

در آینده نزدیک متخصصین در حوزه طراحی برنامه‌های یادگیری از رویکردهای مختلفی همچون یادگیرنده محوری، یادگیری‌های مشارکتی و قابل‌انعطاف و .. را مورد توجه قرار خواهند داد، آینده یادگیری موبایلی، یادگیری همزمان است ( ubiquitous learning) این نوع از یادگیری در نوعی یادگیری الکترونیکی است که در آن از ابزارهای سیار استفاده می شود و در آن تلاش بر این است که بین خواسته های آموزش و امکانات فناوری تعادل ایجاد گردد.

نتیجه گیری:

به نظر می رسد که مانع اصلی در برابر رشد و همه گیر شدن آموزش از طریق موبایل، محدودیت ها و در دسترس نبودن سخت افزار مورد نیاز آن می باشد، لذا لازم است بسترهای لازم و مورد نیاز آن فراهم گردد تا افراد بیشتری قادر به استفاده از این روش و یادگیری از طریق آن باشند. همچنین ضروری است که با تحقیق و تمرکز بر روی محتوای آموزشی که از طریق این تکنولوژی ها مورد استفاده در آموزش سیار ارائه می شوند، این روش آموزشی در زمینه های گوناگون می تواند موثر واقع شود چراکه پیشرفت و بهبود محتوای آموزشی در کنار ابزار ضروری آن، بهترین رویکرد را از آموزش سیار به خصوص موبایلی، در عرصه های مختلف عرضه خواهد داشت.