فرایند بخش بندی و تعیین بازار هدف

سه گام اصلی برای تقسیم بندی بازار تا تعیین جایگاه در بازار وجود دارد:

در گام نخست، بازار را به گروه‌های مشخصی از خریداران با نیازها و ویژگی‌ها یا رفتارهای مشابه تقسیم می‌کنیم. این افراد به آمیزه‌های از بازاریابی یا محصولات مشابه نیاز دارند.

تعیین بازار هدف، دومین قدم در این راه است و به معنای ارزیابی جذابیت بخش‌های مختلف از بازار و گزینش یک یا چند بخش از این بازار به منظور ورود به آن است. تعیین جایگاه (Positionning) در بازار، گام سوم محسوب می‌شود. در این مرحله، آمیزۀ بازاریابی (محصول، قیمت، سیستم توزیع و ارتقاء) با جزئیات کامل برای بازار هدف، مشخص می‌شود.

متغییر های تقسیم بازار

دیدگاه بازار تقسیم شده براین فرض استوار است که بازار از خریداران بسیاری تشکیل شده که نیازها و خواسته‌های متفاوتی دارند، اما می‌توان برخی از آنها را در گروه‌های خاصی قرار داد که از نظر واکنش به عناصر آمیختۀ بازاریابی، ویژگی‌هایی مشابه دارند.

تعیین ویژگی‌های مشابه در قالب متغیرهایی صورت می‌پذیرد که امکان گروه‌بندی را فراهم سازد. در ذیل، تعدادی از آنها را بررسی می‌کنیم:

1- عوامل جغرافیایی

تقسیم بازار بر اساس عوامل جغرافیایی، به معنای بخش‌بندی کل بازار به واحدهای جغرافیایی مختلفی مانند قاره، کشور، استان، شهر، دهستان و... یا واحدهای جغرافیایی هم جوار است و در صورتی که بتوان این بخش‌ها را واحدهای مشابهی از نظر نیازها، خواست‌ها و پاسخ‌های مشابه در نظر گرفت، می‌توان از این نوع تقسیم‌بندی استفاده کرد.

عوامل جمعیت شناختی

در این نوع تقسیم‌بندی، بازار را بر اساس عوامل جمعیت شناختی مانند سن، جنس، اندازه خانواده، سبک زندگی خانواده، درآمد، شغل، میزان تحصیلات، مذهب، نژاد، ملیت و ... تقسیم‌بندی می‌کنند.

تفکیک بازار بر اساس عوامل جمعیت شناختی متداول‌ترین معیار برای تقسیم بازار است؛ زیرا به نظر می‌رسد که غالبا خواست‌ها، نیازها و میزان مصرف مشتری در اثر تغییر عوامل جمعیت شناختی، از خود تغییر محسوسی نشان می‌دهند و همچنین اندازه گیری عوامل جمعیت شناختی به مراتب آسان تر از اندازه گیری سایر عوامل است.

از عوامل مهم جمعیت شناختی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

سن و دورۀ زندگی، جنسیت، درآمد، شغل، دین و مذهب، تحصیلات، نژاد و ملیت

عوامل روانی

خرید ممکن است تحت تأثیر عوامل روانی یا شیوۀ زندگی قرار گیرد. در صورتی می‌توان از این شیوه استفاده کرد که بتوان گروه‌های خریدار را بر اساس ویژگی‌های روانی تقسیم کرد.

عوامل رفتاری

در تقسیم‌بندی بر مبنای رفتار(Behavior Segmentation )، گروه‌های مصرف کننده را بر اساس میزان دانش و معلومات، نگرش، نحوۀ استفاده یا نوع واکنش به محصول، تقسیم بندی می‌کنند. بسیاری از بازاریاب‌ها بر این باورند که برای شروع تقسیم‌بندی بازار، عوامل رفتاری مناسب‌ترین عوامل هستند.

منبع: روانشناسی رنگ ها در بازاریابی و فروش