همه
برندهای مطرح آمریکایی از برگر کینگ گرفته تا کیافسی و مکدونالد در ایران کپی
شدهاند و با توجه به اینکه این برندهای مصرفی نمادی از فرهنگ امپریالیستی هستند
بعید است مجوز رسمی فعالیت در ایران پیدا کنند.
المانیتور طی گزارشی نوشت: زمانیکه
اولین بار فروشگاه باسکین رابینز در خیابان ولیعصر تهران افتتاح شد، باید 30 دقیقه
منتظر میماندید تا بتوانید از در وارد شوید و حتی بعد از وارد شدن نیز ممکن بود
نتوانید بستنیای که می خواهید را به راحتی بخرید. روی همه چیز از فنجانها گرفته
تا قاشقها نام این برند معروف آمریکایی ثبت شده بود.
باید راز این موضوع را کشف میکردیم.
این مغازه یک بستنیفروشی آمریکایی در کشوری بود که حدود 30 سال بود روابط مستقیمی
با دولت آمریکا نداشت. مدیر این مغازه، زمانیکه من در سال 2009 به آن سر زدم گفت:
"این درواقع یک نوع ژلاتین ایتالیایی است".
باسکین رابینز تهران، تنها برند مواد
غذایی آمریکایی نیست که در ایران فعالیت میکند. در طی یک دهه گذشته، همه برندهای
مطرح آمریکایی از برگر کینگ گرفته تا کارلز جی آر، چیپوتله، دومینو پیتزا، کی اف
سی، مک دونالد، پیتزا هات، استارباکس کافی و سابوی در ایران کپی شدهاند. برخی از
این برندهای قلابی دقیقا مشابه اصلشان هستند، و برخی دیگر تغییرات جزئیای در نامشان
دادهاند. مثلا برگر کینگ به برگر هاوس تبدیل شده یا مک دونالد به مش دونالد تغییر
نام داده است. پیتزا هات، پیتزا هت شده و نام استارباکس به رئیس کافی تغییر یافته
است.
یک وکیل ایرانی میگوید: «تصور بسیار
اشتباهی در مورد قدرت برندها در حفاظت از نام تجاریشان در ایران وجود دارد.» وی
که وکالت شرکت استارباکس در دعوای مطرح شده علیه رئیس کافی را بر عهده دارد گفت: "(استارباکس)
تصمیم گرفته دیگر این پرونده را پیگیری نکند، زیرا آنها قصد ندارند به این زودیها
وارد بازار ایران شوند. بسیاری از برندها نمیخواهند هزینه اضافی پیگیری دعوای
حقوقی را تقبل کنند، زیرا برند آنها در کشوری جعل شده که آنها خودشان نمی تواننددر
آن کشور فعالیت داشته باشند."
کی اف سی هم همین مشکل را دارد. ورژنهای
مختلفی از کی اف سی در جایجای ایران درست شدهاند. اخیرا علیزاده، مالک کی
اف سی تهران دولت ایران را متقاعد کرده تا به وی اجازه تاسیس فروشگاه کی اف سی با
نماد لبخند معروف سرهنگ ساندرز را بدهد.
اما درست مثل بقیه، این یکی هم تقلبی
است. کی اف سی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی هیچگاه در ایران نمایندگی مجاز نداشته
است. سخنگوی این شرکت در سال 2012 اعلام کرد: "ما یک اقدام قضایی علیه شرکت و افرادی که
ادعا میکنند حق گشایش رستورانهای کی اف سی در ایران را دارند، انجام دادهایم."
فرآیند شکایت صاحبان یک نشان تجاری در
ایران شبیه سایر کشورهاست. برند ثبت شده باید مستندات کافی را ارائه دهد و در نزد
یک دادگاه ایرانی اقامه دعوی نماید. صاحب برند اول باید نام خود را در ایران به
ثبت برساند. به گفته وکیل ایرانی، تا جایی که کشور مبدا آن برند عضو یک معاهده بین
المللی مرتبط در این زمینه باشد، ثبتنام آن در ایران با استقبال مواجه خواهد شد.
با انعقاد توافق هستهای بین ایران و
قدرتهای جهانی، شرکتهای مختلف غربی منتظر ورود به بازار ایران هستند. در گزارشی
که اخیرا توسط بانک جهانی منتشر شده، برآورد شده که میزان ورود سرمایهگذاری
مستقیم خارجی به ایران در سال های 2017-2016، به 3 تا 3.2 میلیارد دلار خواهد رسید
و رشد اقتصادی این کشور در سال 2017، 5.5 درصد خواهد بود.
چند روز پس از انعقاد توافق هستهای،
در رسانهها اینگونه منعکس شد که مک دونالد به دنبال ورود به بازار ایران است. در
سایت رسمی مک دونالد یک فرم ویژه افراد علاقهمند به ایجاد نمایندگی این شرکت در
ایران قرار داده شده بود و این پیام درج گردیده بود: "ما تاریخ مشخصی را برای
توسعه رستورانهای مک دونالد در ایران تعیین نمیکنیم. در آینده ما ممکن است قدمهایی
برای ایجاد رستورانهای مک دونالد در ایران برداریم."
بعید است که فرض کنیم شرکت آمریکایی مک دونالد در آینده نزدیک راه خود را به سوی بازار ایران پیدا خواهد کرد، زیرا این شرکت نماد فرهنگ امپریالیستی آمریکا است و رهبر عالی ایران گفته که اجازه نفوذ فرهنگ آمریکایی به کشور را نخواهد داد.
منبع: اقتصاد آنلاین