بایداشاره داشت که تعارض از چهار مرحله
تشکیل شده است که عبارت است از:
مخالفتهای بالقوه: نخستین مرحله وجود شرایطی است
که زمینه ایجاد تعارض را فراهم میآورد این شرایط نباید الزاما به تعارض منجر گردد
ولی وجود آنها برای تعارض لازم است این شرایط به سه گروه عمده تقسیم میشوند:ارتباطات،ساختار،متغیرهای
شخصی
نگاه کنید به مطلب تعارض را بهتر بشناسیم- بخش اول
- ارتباطات: تحقیقات
نشان می دهد که مشکلات موجود در تعبیر و تفسیر گفتار(اختلاف آموزش، متفاوت
بودن برداشتهای فردی)،مبادله اطلاعات نارسا،وجود سروصدا در کانال ارتباطی
هریک به صورت سدی بر سر راه ارتباطات قرار میگیرد. در صورتی که ارتباطات به
مقدار کم یا زیاد برقرار شود در هر دو صورت موجب تشدید تعارض میگردد
- ساختار: در
اینجا ساختار در برگیرنده متغیرهای زیر است: اندازه و بزرگی گروه، میزان تخصصی بودن کارهایی که به اعضا محول
میشود، مرز وظایف، سازگاری هدف عضو با گروه، سبک رهبری، سیستم پرداخت حقوق و
پاداش، میزان وابستگی گروهها به هم.
- متغییرهای شخصی: بعضی از شخصیتها باعث
بروز تعارضاند. متفاوت بودن سیستمهای ارزشی افراد نیز گاهی باعث بروز تعارض
هستند(آقای الف از سیاه پوستان متنفر است و ...)
نگاه کنید به مطلب نقش ارتباطات در تعارضات سازمانی چیست؟
- بروز تعارض: اگر شرایطی که در مرحله اول برشمردیم
موجب استیصال گردند، در آن صورت در مرحله دوم زمینه فعال شدن مخالفتها فراهم میشود.
تنها زمانی این شرایط به تعارض منجر خواهد شد که چند گروه در معرض پدیده تعارض
باشند. تنها هنگام بروز احساسات است که
افراد به صورت عاطفی درگیر مساله میشوند و طرفین نوعی اضطراب، تنش، دشمنی، استیصال
را تجربه میکنند.
- رفتار: اگر یک عضو گروه به کاری مشغول شود که
موجب استیصال عضو دیگر شود و یا مانع از این شود که طرف دیگر به منافع بیشتری برسد
در این صورت ما در مرحله سوم هستیم. در چنین مقطعی است که تعارض آشکار میگردد. آشکار
شدن تعرض همراه با رفتارهای گوناگون است از شکلهای ظریف گرفته تا برخوردهای خشن. پس
از آشکار شدن تعارض دو طرف در پی حل مسئله برمیآیند این راهحلها عبارتند از:
نگاه کنید به مطلب فنون مذاکره موفق برای حل مسائل سازمانی
-
رقابت: اگر یک نفر درصدد تامین هدفهای
خود برآید یا بخواهد بر منافع خود بیفزاید بدون توجه به طرف مقابل، او در حال
رقابت است.
-
همکاری: اگر گروهای معارض بکوشند تا
خواستههای گروه مقابل را تامین کنند در این صورت شاهد همکاری هستیم.
-
اجتناب: ممکن است یک نفر متوجه شود که
تعارض وجود دارد ولی واکنش وی کنار کشیدم یا سرکوب تعارض باشد شاهد عمل اجتناب
هستیم.
-
گذشت(ایثار): هنگامی رخ میدهد که یک
طرف درصدد بر میآید تا طرف دیگر را تسکین دهد و منافع دیگری را بر منافع خود
ترجیح میدهد.
-
سازش یا مصالحه: اگر دو طرف اختلاف
داشته باشند اما یکی مجبور به کوتاه آمدن باشد یا مقداری از عاقبت کار را بپذیرد
میگوییم سازش انجام شده.
نتایج: نتیجه میتواند ویرانگر و یا سازنده
باشد. اگر کیفیت تصمیمات بهبود یابد، موجب ابتکار و نوآوری شود مایه کنجکاوی و
علاقه اعضا بیکدیگر شود تعارض سازنده است و در صورتی که اعضا را به ضد و خورد
بکشاند گروه را از اهداف خود دور کند تعارض ویرانگر خواهد بود.
نگاه کنید به مطلب دستآورد تلاش های پدیده تبار در سال 95