وجود یا عدم وجود تعارض به نوع پنداشت و ادراک ما بستگی دارد. اگر هیچ کس از وجود تعارض اطلاعی نداشته باشد در این صورت در این مورد اتفاق نظر است که پدیدهای به نام تعارض وجود ندارد. وجوه مشترک همه تعاریف واژه تعارض عبارتند از: مخالفت، تضاد، سد یا مانع و دیگر وجود دو یا چند گروه که دارای تضاد هدف یا منابع باشند با این فرض که منابع محدود است و کمیاب بودنش سدی بر سر راه رفتار قرار میدهد.
نگاه کنید به مطلب نقش ارتباطات در تعارضات سازمانی چیست؟
اختلاف در تعریفها حول محور نیت و اینکه تعارض فقط در مرحله عمل به وجود میآید میچرخد به این معنی که عمل سد یا مانع باید به صورت آگاهانه انجام شود یا به صورت اتفاقی نیز رخ میدهد و اینکه برای وجود تعارض باید نشانههایی از کشمکش یا زد و خورد علنی به چشم بخورد. اما تعریف تعارض؟ فرایندی که در آن نوعی تلاش آگاهانه به وسیله شخص الف انجام میگیرد تا تلاش های شخص ب را خنثی کند، البته از طریق سد کردن راه او که در نتیجه شخص ب در مسیر نیل به هدف خود مستاصل میشود، یا این که شخص الف بدان وسیله بر میزان منافع خود میافزاید.
نگاه کنید به دوره و کارگاه مدیریت تعارض و استراتژی های بهبود آن
سه دیدگاه درباره تعارض وجود دارد: دیدگاه سنتی، دیدگاه روابط انسانی، دیدگاه تعاملی:
نگاه کنید به مطلب ایجاد تغییرات مثبت با مدیریت تعارض
نگاه کنید به مطلب اصول حل تعارض
بر این اساس انواع تعارض وجود دارد:
تعارض سازنده:تعارضی که هدف گروه را تقویت میکند و عملکرد آن را بهبود میبخشد.
تعارض ویرانگر: تعارضهایی که مانع از عملکرد خوب گروه میشود.
وجه تمایز این دو به روشنی مشخص نیست، ممکن است یک تعارض برای دو گروه(یا در یک گروه در زمان دیگری) اثرات مختلفی به بار آورد.ملاک یا شاخص اصلی همانا عملکرد گروه است.واژه سازندگی با توجه به اثری که بر گروه دارد(نه بر یک شخص خاص) تعریف می شود.
نگاه کنید به مطلب تعارضات مرگبار در سازمان
در بخش بعد در مورد فرایند تعارض بحث می نماییم، همراه باشید.