روشهاي مختلفي براي ارزشيابي عملكردكاركنان وجود دارد كه در قالب هر يك از رويكردها ميتوان آنها را دستهبندي نمود.
براي انجام ارزشيابي صحيح بايستي رويكردها
و روشهاي ارزشيابي عملكرد را شناسايي كرده و كاربرد هر كدام را در موقعيتهاي
معين بدانيم. بطور كلي پنج رويكرد در خصوص ارزشيابي عملكرد معرفي شده است، اين
رويكردها عبارتند از:
- رويكرد مقايسهاي:
رويكرد مقايسهاي به مديريت عملكرد ، نيازمند اينست كه ارزيابي كننده، عملكرد
افراد را با ديگران مقايسه كند. اين رويكرد معمولاً از ارزيابي جامع يك عملكرد
فردي يا ارزشي به منظور رتبهبندي افراد در يك گروه كاري استفاده ميكند. حداقل سه
تكنيك در اين رويكرد مورد استفاده قرار ميگيرد كه شامل: رتبهبندي، توزيع اجباري،
و مقايسه زوجي ميشود.
- رويكرد ويژگيهاي فردي:
اين رويكرد به مديريت عملكرد، بر گسترش ويژگيهاي معيني كه براي موفقيت سازمان
مطلوب تلقي ميگردد، تأكيد ميكند. تكنيكهايي كه در اين رويكرد مورد استفاده قرار
ميگيرند مجموعهاي از رفتارها و ويژگيها شامل: ابتكار، رهبري، خصلت رقابتي و
ارزشيابي افراد را در بر ميگيرد.
- رويكرد رفتاري:
اين رويكرد تلاش ميكند رفتارهايي كه يك كارمند بايستي انجام دهد تا در كارش مؤثر
باشد را تعريف كند. تكنيكهاي متنوعي در اين رويكرد تعريف شده است كه مستلزم اينست
كه يك مدير ارزيابي كند كدام كارمند اين رفتارها را از خود بروز ميدهد. اين
تكنيكها شامل 5 تكنيك: وقايع حساس، مقياسهاي درجهبندي رفتاري، مقياسهاي مشاهده
رفتاري، اصلاح رفتار سازماني و مراكز سنجش ميباشد.
- رويكرد نتايج:
اين رويكرد بر مديريت اهداف، نتايج قابل اندازهگيري يك شغل و گروه هاي كاري تمركز
دارد. اين رويكرد فرض را بر اين ميگذارد كه ميتوان فرديت خود را از فرآيند
اندازهگيري جدا كرد كه در اين صورت نتايج به دست آمده نزديكترين شاخصهاي
ويژگيهاي فردي به اثربخشي سازماني است. دو سيستم مديريت عملكردي كه در اين رويكرد
جاي ميگيرد شامل: مديريت بر مبناي اهداف و سيستم ارزيابي و اندازهگيري بهرهوري
ميباشد.
- رويكرد كيفيت:
چهار رويكرد پيش گفته رويكردها سنتي به اندازهگيري و ارزيابي عملكرد كاركنان تلقي
ميشوند. دو ويژگي اصلي رويكرد كيفيت؛ مشتريگرايي و رويكرد پيشگيري از خطا هستند.
ارتقاء رضايت مشتريان داخلي و خارجي از اهداف اوليه و اساسي رويكرد كيفيت است.
انتخاب روش ارزيابي همانطور كه بيان شد، تا حد زيادي به
هدف ارزيابي مبتني است. لازم به ذكر است اگرچه سادهترين و كم خرجترين روشها اغلب
اطلاعاتي با كمترين دقت توليد ميكنند اما، به معني اين نيست كه روشهاي پيچيده و
روشهايي كه وقت زيادي براي اجراي آنها نياز است هميشه سودمندترين اطلاعات را
ارائه ميكنند.