کد خبر: ۲۳۹۹
تاریخ انتشار: ۰۷ آذر ۱۳۹۴ - ۱۲:۳۲
سرانه مطالعه کشور در میان جوانان و نوجوانان

فاصله نوجوانان با کتاب چقدر است

کتاب منبع دانش و دانایی است و بدون آن دستیابی به رشد و پیشرفت دشوار و یا غیر ممکن به نظر می رسد. اکنون این پرسش مطرح است که کتاب تا چه میزان در میان نوجوانان به عنوان آینده سازان کشور راه پیدا کرده است.

سرانه مطالعه در کشور پایین است و این وضعیت در میان جوانان و نوجوانان نیز وجود دارد. برای بسیاری از دانش آموزان و نوجوانان مطالعه در چارچوب کتاب های درسی خلاصه شده و هنوز کتاب های خارج از کتاب های درسی راهی در زندگی آنان پیدا نکرده است.

بی توجهی کودکان و نوجوانان به مطالعه کتاب به معضل و فاجعه فرهنگی تبدیل شده که ضرورت توجه به این مسئله را بیش از پیش جدی می کند.

علاقه به مطالعه دروازه یادگیری، فرهنگ، علم و اندیشه را به روی نوجوانان می گشاید. در ایجاد این علاقه، خانواده، گروه همسالان، آموزگاران و کتابداران نقش مهمی دارند.

اکنون فرصت و وقت بسیاری از نوجوانان در فضاهای مجازی و ارسال پیامک هدر می رود. برای غنی کردن اوقات نوجوانان و گرایش آنان به مطالعه، نقش والدین و مدرسه از اهمیت خاصی برخوردار است.

خانواده ها برای اینکه در فرزندانشان شوق مطالعه ایجاد کنند باید خود نیز کتابخوان باشند و مدارس نیز باید با برگزاری برنامه های مختلف دانش آموزان را به مطالعه تشویق کنند.

کم کاری در وقت و انرژی برای کتاب

صاحب نظران حوزه کتاب بر این باورند، وقت و انرژی که برای خواندن کتاب صرف می شود، در جامعه بسیار کم است. در واقع بیشتر کودکان، نوجوانان، جوانان و حتی خانواده ها کتاب خوان نیستند.

این در حالی است که سطح سواد جمعیت کشور افزایش یافته اما مقایسه کتاب فروشی ها با مکان های خرید و فروشگاه ها، دلیل دیگر این مدعاست. به گفته آنان، در سال های اخیر شاهد آن هستیم که افراد تحصیل کرده هم بعد از اتمام درس کتاب را کنار می گذارند و از آن فاصله می گیرند.

خواسته های نوجوانان شناخته شود

شاهین رهنما، نویسنده در اینباره می گوید: لازم است خواسته های نوجوان ها را بشناسیم و در کتاب ها به نیازهای آنها پاسخ دهیم، در غیر این صورت از خواب بیدار شده و می بینیم به اندازه چند سال نوری از ما فاصله گرفته اند.

وی درباره این نکته که کودکان و نوجوانان کشورمان چندان به مطالعه روی خوش نشان نمی دهند، می افزاید: یکی از مهم ترین دلایل این موضوع، می تواند این باشد که بزرگ ترها، اعم از والدین یا مسئولان و مربیان مدارس، مطالعه نمی کنند.

رهنما ادامه می دهد: وقتی این فرهنگ در خانواده رواج پیدا نکند، یا وقتی خود معلم دلسرد باشد، کتاب مطالعه نکند و نتواند آثار خوب را به دانش آموزان معرفی کند، طبیعتا کودکان و نوجوانان ما نیز با فرهنگ مطالعه بیگانه خواهند بود.

وی با تاکید بر اینکه هر قدم مثبت در این زمینه می تواند بسیار مهم و تاثیرگذار باشد،اظهار می کند: گاهی طرح های کلانی مطرح و اجرا می شوند که هیچ بازدهی ندارند، در حالی که برخی طرح های کوچک که می توانند کارایی زیادی داشته باشند، نادیده گرفته می شوند. به عنوان مثال طرحی را مطرح کردم که بر اساس آن، در کنار کتاب های درسی، دانش آموزان کتاب های غیردرسی هم بخوانند، البته نه به شیوه زور و اجبار، بلکه با شیوه هایی انگیزه بخش مانند رقابت، اعطای جایزه یا حتی بخشی از نمره درسی بابت مطالعه این آثار.

رهنما که به عنوان یک مدرس با قشر کودک و نوجوان نیز سروکار دارد، ادامه می دهد: خود این کار را شروع کرده ام و می بینم که در نوجوانان چه انگیزه زیادی برای مطالعه غیردرسی هست، کافی است این روند آغاز شود و بعد آنها دیگر خود کتاب را رها نخواهند کرد.

وی تصریح می کند: باید لذت مطالعه به آنها چشانده شود نه اینکه صرفا با شعار دادن یا تحکم کردن به آن ها بگوییم چرا کتاب در دست نمی گیرید.

نوع کتاب مهم است

این نویسنده به نقش مهم مولف نیز اشاره و تاکید می کند: در عین حال مهم است که چه کتابی به دست نوجوان برسد، لازم است از دادن پیام ها به شکل کاملا مستقیم پرهیز کنیم. آنان را نمی شناسیم، علایق شان را نادیده می گیریم، به آنچه درونشان می گذرد کم توجهی می کنیم و این طبیعی است آثاری تولید شود که این نسل رغبتی به خواندن آن ها نداشته باشد.

وی می گوید:نوجوان ناگهان با این مواجه می شود که حجم زیادی اطلاعات علمی، اخلاقی، مذهبی، آموزشی و غیره به شکل مستقیم در کتاب گنجانده شده بدون اینکه از جذابیت ها و ظرافت های خاص نویسندگی برخوردار باشد، به همین دلیل نه تنها آن کتاب را کنار می گذارد بلکه دیگر به سمت کتاب نمی رود.

رهنما با بیان اینکه در حال فاصله گرفتن از نسل جدید هستیم، می افزاید: هنوز خیلی دیر نیست، می توانیم با انجام اقدامات کارشناسی و مشاوره گرفتن از روان شناسان، خواسته های این سن را بشناسیم و به صورت کنترل شده به نیازهای آن ها جواب بدهیم؛ در غیر این صورت ناگهان از خواب بیدار شده و می بینیم آن ها به اندازه چند سال نوری از ما فاصله گرفته اند.

زندگی ماشینی اهمیت کتاب را کم کرده

رضا توحیدی یک ناشر نیز با بیان اینکه کتاب در دنیای امروز با وجود ماشینی شدن زندگی، اهمیت و جایگاه خود را از دست نداده، به خبرنگار ایرنا می گوید: امروز متاسفانه کتاب در کتابخانه های خانگی ما به وسیله ای برای پر کردن قفسه کتاب ها و دکوراسیون سالن و یا اینکه اتاق جلوه ای بهتر داشته باشد،تبدیل شده است.

وی می افزاید: در حالیکه کتاب یکی از بهترین وسایلی است که ما را به علم روز مجهز می کند و بر آگاهی ها و دانایی هایمان می افزاید.

کتاب مهمترین ابزار فرهنگی

این ناشر با اشاره به اینکه کتاب به عنوان یکی از مهمترین ابزارهای فرهنگی نقش عمده ای را در شناساندن مردم یک جامعه دارد، می افزاید: آداب و رسوم و حماسه های یک ملت در کتاب ثبت و خوانده می شود و با خواندن این کتاب ها می توانیم در زندگی الگوهای بهتری را انتخاب کرده و کور کورانه از دیگران تقلید نکنیم.

قدرت تحلیل با کتاب خواندن

به نظر می رسد مطالعه کتاب به گسترش ذهن،بالا رفتن قدرت تحلیل،افزایش انباشت علمی، اعتلای آگاهی نسبت به خود و جهان اطراف، بالابردن قدرت شناخت و مدارا با دیگران، افزایش مصونیت در برابر هر اندیشه منجر می شود و والدین باید خود به یک درک علمی و آگاهی برسند که خرید کتاب را برای فرزندانشان بیش از سایر اقلام و کالاها در اولویت قرار دهند.


منبع: http://www.irna.ir