متصدی امور بانکی و مسئولیت هایش

1- عنوان شغل :

متصدی امور بانکی

2- تعریف شغل :

در کل به هر یک از کارمندان بانک گفته می شود اما منظور ما اینجا از متصدی امور بانکی فردی است که پشت باجه است و وظیفه انجام امور مشتریان را دارد.

3- رسته (گروه) شغلی :

اداری و مالی

4- شرح وظایف و مسئولیتهای اصلی شغل :

انجام کلیه امور بانکی که یک فرد در مراجعه به بانک ممکن است به آنها نیاز داشته باشد مثل پرداخت قبوض، چک و ...

5- اهمیت و ضرورت شغل :

گردش اقتصادی کشور علاوه بر برنامه ریزیهای درآمدزا در سطح کلان نیازمند یک سیستم بانکی دقیق میباشد که کارمندان از عناصر اصلی آنند.

6- مدارک تحصیلی لازم برای احراز شغل :

برای ورود به این سمت لزوما باید فوق دیپلم یا بالاتر در رشته های حسابداری، حقوق یا کامپیوتر و یا برخی دیگر از رشته های مهندسی داشت.

7- مهارتها، تجارب و دوره های آموزشی ویژه برای احراز شغل :

به مدت حداقل سه ماه باید دوره های آموزشی بانک مربوطه را سپری کرد.

8- شرایط محیط کار :

کار در هر یک از شعب بانک است.

9- وسایل و ابزارهای لازم برای انجام شغل :

کامپیوتر، اینترنت، اسکناس شمار، بارکد خوان، دستگاه تشخیص اسکناس تقلبی.

10- خصوصیات جسمانی و توانایی های بدنی لازم برای انجام شغل :

قدرت و سلامت جسمانی بویژه در چشم و دست، در برخی از بانکهای خصوصی حتی ظاهر فرد نیز مد نظر است.

11- معلولیت های بی اثر در انجام شغل :

شاید فقط معلولیت در پا در برخی مواقع قابل پذیرش باشد، هرگونه آثار معلولیت در چهره یا معلولیت های شدید به دلیل برخورد مستقیم با مردم مانع از پذیرش در این شغل است.

12- خصوصیات روانی و توانمندیهای ذهنی برای انجام شغل :

باید قدرت محاسباتی و سرعت عمل نیز داشت، در برخورد با مردم صبور و خونسرد و مهربان بود و تا حد امکان پاسخگوی درخواستهای آنها باشیم.

13- رغبتهای مورد نیاز برای انجام شغل :

فرد بایستی به کار با مردم و قرار گیری در محیطهای اجتماعی و برخورد با همکاران مختلف علاقه مند باشد.
14- ویژگیهای شخصیتی (عاطفی، اجتماعی، رفتاری) لازم برای انجام شغل :

داشتن سازگاری با افراد، قبول مسئولیت، توانایی کار در زمان طولانی

15- محلهای اشتغال و استخدام :

در شعب بانکها و موسسات مالی اعتباری

16- جنبه های مالی و حقوقی :

متوسط در آمد برای یک فرد که با لیسانس استخدام شود در حال حاضر 800000 تومان حقوق پایه و ثابت می باشد در مناطق مرزی، مناطق آزاد مثل کیش، در شعبه های شبانه روزی و در مناطق محروم این مبلغ بالاتر است.

17- شرایط ارتقاء :

بستگی به سابقه کار و مدرک تحصیلی و رشته تخصصی فرد و نیز تصویری دارد که فرد از خود در محیط کار به رئیس و معاون شعبه ارائه می دهد، امکان تحصیل همزمان در دانشگاههای بانک و ارائه مدرک بالاتر هم وجود دارد.

18- نحوه استخدام و ورود به شغل :

آزمون کتبی و مصاحبه دارد که باید از طریق روزنامه ها و یا اینترنت از زمان و مکان و شرایط آزمون مطلع شد پس از پذیرش در مرحله کتبی امکان پذیرش در محاصبه نیز وجود دارد.

19- ارتباطهای شغلی :

این شغل با تمام رده های مشاغل کارمند ادارات ارتباط دارد نیز علاوه بر با امور اداری با امور مالی نیز مرتبط می باشد.

20- مطلوبیتها و محدودیتها :

گاهی پیش می آید که باید ساعتها بدون وقفه پاسخگوی مشتریان بود و اختلال در استراحت و خواب از محدودیتهای شغل است. برای بانوان در این شغل محدودیتهای بیشتری پیش می آید چون احتمال بازماندن در انجام وظایف خانه از تمام مشاغل بیشتر است. روزمرگی یکی از محدودیتهای این شغل است. در عوض رابطه با همکاران و مردم از مطلوبیتها می باشد.

21- اتحادیه، انجمن و تشکیلات حرفه ای وابسته به شغل :

زیر نظر شورای عالی بانکها میباشد.

22- آینده شغل :

احتمال ارتقا با توجه به شرایط فرد حتی تا حد ریاست شعبه وجود دارد، معمولا پس از25  سال، دوره بازنشستگی آغاز می شود.

23- مراحل و جریان یک روز عادی برای شغل :

در طول روز با شروع ساعت کاری باید پاسخگوی مشتریان بود و در ساعاتی که مشتری کمتر است باید حساب های مربوط به آن روز را منظم کرد تا اشتباهی رخ نداده باشد.

24- محل و راههای کسب اطلاعات بیشتر درباره شغل :

کتاب، اینترنت، مراجعه به صاحبان این حرفه

25- توصیه و پیشنهاد لازم برای داوطلبان ورود به شغل :

داوطلبان بایستی از سنین بیست یا بیست و دو سالگی شروع به شرکت در آزمونهای ورودی بانک بنمایند، در رشته مرتبط در دانشگاه تحصیل کرده باشند و دارای معدل خوبی باشند، دارای روحیه صبر و پشتکار باشند و به مشاغل اجتماعی علاقه مند باشند.

ب- آشنایی با شغلی به نام تحویلداری بانک

برای اطلاع از زمان و نحوه جذب نیرو در بانکها باید مرتب به سایت بانکها سر بزنید. معمولا آخرین اطلاعات استخدامی در سایت بانکها قابل مشاهده است. یا چند روزی روزنامه های مختلف را زیر و رو کنید تا با آگهی های ریز و درشت استخدام بانک های خصوصی و دولتی مواجه شوید.

استخدامها معمولا در چند قالب حسابدار یا حسابرس، تحویلدار یا همان متصدی امور بانکی و نگهبان دیده می شود. برای تصدی سمت های حسابدار یا تحویلدار شما می بایست حداقل مدرک کارشناسی در رشته های مرتبط با مسائل مالی مثل حسابداری یا مدیریت را داشته باشید. البته در بعضی بانکها این حداقل مدرک مورد نیاز است. در سایر مشاغل مثل نگهبانی یا فعالیت در پست نیروی خدماتی بانک که اصطلاحا «پاسدار شعبه» نام دارد داشتن مدرک تحصیلی دیپلم شرط اولیه است.

به تازگی استخدام در بانکهای دولتی به طور محسوسی کم شده و بانکها تلاش میکنند تا با همین نیروی خود و اتخاذ شیوه های مدیریتی و اجرایی جدید، از نیروهای خود بهره های بیشتری داشته باشند. در مقابل با تاسیس بانکهای خصوصی جدید و تبدیل موسسات قرض الحسنه یا موسسات مالی به بانک هر روز شاهد استخدام نیروهای جدید در بانکهای خصوصی هستیم.

اگرچه استخدام نیروهای جوان انگیزه و نشاط بیشتری به پرسنل و محیط کار می دهد، اما بعضی بانکهای خصوصی ترجیح می دهند تا برای احراز برخی از پست های مدیریتی و حساس خود از پرسنل بازنشسته بانکهای دولتی استفاده کنند. راهی که آنان در پیش گرفته اند باعث حذف هزینه آموزش و گذراندن دوره های آموزشی برای پرسنل تازه استخدام میشود که همین خود به نوعی بهره وری محسوب میشود.

اما در شیوه معمولی آن یعنی استخدام نیروهای جوان، شما بعد از ثبت نام در آزمون استخدامی می بایست خود را برای شرکت در یک رقابت نفس گیر با چند هزار نفر رقیب آماده کنید. سوالات آزمون امتحان استخدامی مثل سایر آزمونها از اطلاعات عمومی، حسابداری، سوالات هوش، ریاضی و... تشکیل می شود. برای آمادگی بیشتر می توانید با مراجعه به کتابفروشی ها نمونه های کاملی از سوالات این آزمون ها را تهیه و مرور کنید تا قدمی از سایر شرکت کنندگان جلوتر باشید.

بعد از قبولی در آزمون کتبی هم نوبت به انجام مصاحبه تخصصی و مراحل گزینشی میرسد. در مصاحبه تخصصی حتما سوالات هدف مندی اط شما خواهد شد. از سوال در مورد علایق و روحیات تان تا سوال در مورد مسائل اجتماعی و اقتصادی. به نظر میرسد در انجام مصاحبه علاوه بر محک زدن اطلاعات فردی شما، سازمان سعی می کند تا با میزان توانایی برقراری روابط اجتماعی و شیوه بیان شما نیز آشنایی پیدا کند. سربلند بیرون آمدن از این آزمون یعنی اینکه شما روابط عمومی بالا، قدرت بیان مناسب و اطلاعات عمومی در سطح قابل قبول دارید. مراحل گزینشی هم شامل تحقیقاتی پیرامون سوابق تحصیلی و قضایی شما است. اینکه در گذشته در مراجع قضایی دارای سوابق کیفری نبوده باشید و به جهت مسائل اقتصادی گذشته روشن و گویایی داشته باشید. معاینات پزشکی را نیز با موفقیت سپری کنید.

پس از استخدام در بانک، دوره های آموزشی مختلفی خواهید دید. این دوره ها شامل آشنایی با شیوه های اجرایی و سیستمهای بانکی، حسابداری داخلی، بانکداری، روابط اجتماعی، مشتری مداری، آشنایی با اوراق بانکی، آشنایی با شیوه کار عابر بانکها و ده ها مطلب دیگری است که در بانک های مختلف تفاوت اندکی با یکدیگر دارند ولی از نظر ساختار با یکدیگر برابرند. این دوره ها در ادارات آموزش بانک ها و زیرنظر اساتید و گاه طراحان سیستم های متمرکز رایانه های داخلی سپری می شود.

سپس نوبت آن می رسد تا معلومات و آموخته های خود را در شعبه های مختلف و در کنار پرسنل با تجربه به صورت کارآموز به کار بندید. در بسیاری از بانکها در دو سال اول استخدام شما به صورت آزمایشی است و در صورت رضایت مسئولان از نحوه خدمت، به صورت رسمی استخدام می شوید. شیوه عملکرد شما و میزان رضایت مندی رئیس شعبه نیز هر ماه به صورت فرم های ارزشیابی به اطلاع مسئولان کارگزینی می رسد تا تصمیم نهایی در مورد جذب شما به صورت رسمی آغاز شود.

ممکن است روزهای اول فعالیت خود مجبور به انجام کارهایی مثل بایگانی اسناد یا انجام ساده ترین امور بانکی شوید. این کار برای اطمینان از فراگیری کامل و بدون عیب و نقص تمامی کارهای بانکی در فرصت مناسب و با فراغت بال توسط شما است.

ساعات کار بانکها در تهران از 8 صبح آغاز میشود و تا ساعت 15 ادامه دارد. البته شما میبایست کمی زودتر در محل کارتان حضور داشته باشید تا مقدمات شروع کار مثل راه اندازی سیستم ها را فراهم کنید.

بر خلاف ساعت شروع به کار بانک ها که در همه آنها یکسان است ساعت خاتمه کار بانکها متفاوت است. بعضی بانکها جهت سرویس دهی به مشتریان ساعت خاتمه کار را به تاخیر می اندازند. مثلا شعبه های بانکهای دولتی که حداقل دو ساعت بیشتر از ساعات کاری فعالیت میکنند. این افزایش ساعت در بانک های خصوصی گاه به سه یا چهار ساعت افزایش می یابد. افزایش میزان ساعت کاری به صورت اضافه کار در فیش حقوقی پرسنل اعمال میشود.

افتتاح حسابهای مختلف تا دریافت و پرداخت پول به دارندگان حساب بسته به درخواست آنان، پاس کردن چکهای بانکی، دریافت قبوض آب و برق و گاز و... (که این روزها بیشتر به صورت تلفنی، اینترنتی یا از طریق خودپرداز انجام می پذیرد)، پرداخت تسهیلات به مشتریان با توجه به وضعیت کارکرد و معدل مالی حساب آنان و... جزء وظایف پرسنل بانک ها است.

اما نکاتی در مورد حقوق و مزایای آنان وجود دارد که بی اطلاعی عده ای این امتیازات را به صورت افسانه درآورده است. دستمزد یک تحویلدار بانک برخلاف تصور عامه که آن را رقمی نجومی تصور میکنند، ماهیانه مبلغی بین 800 تا 900 هزار تومان است. در ردیف مبالغ دریافتی تحویلدار بانک ستونی وجود دارد به نام «حق صندوق» است. این مبلغ صرفا به تحویلداران تعلق می گیرد و در واقع هزینه ریسکی است که در کار آنان بابت سر و کار مستقیم با پول داشتن پرداخت میشود. با توجه به سرعت عمل عده ای از تحویلداران امکان اشتباه محاسباتی در پرداخت و دریافت پول از مشتریان بانکها وجود دارد. از آنجاییکه ممکن است در پایان یک روز کاری پول های موجود در صندوق با مبلغ مانده ها همخوانی نداشته باشد و حتی پس از بررسی چندباره این اختلاف صندوق یافت نشود، مبلغ هزینه ها کسر صندوق جهت جبران این کمبود پرداخت میشود.

مزیت دیگر کار در بانک دریافت وام های بلندمدت است. کارمندان در طول خدمت وام مسکن دریافت می کنند و البته مانند سایرین به ازای دریافت آن سند ملک را در رهن بانک درمی آورند. کارمزد وام مسکن کارمندان بانک دقیقا همانند مشتریان است که اقساط آن از حقوق آنان کسر میشود.

امکان ادامه تحصیل و پیشرفت شغلی نیز برای کارمندان بانک فراهم است. کارمندان می توانند با ادامه تحصیل در رشته های مرتبط بانکی و حسابداری یا در موسسه مالی بانکداری که مجری برگزاری دوره های آموزشی ارائه دهنده مدارک تحصیلی مورد قبول در کلیه بانک هاست صلاحیت لازم را برای احراز پست معاونت یا ریاست شعبه یا ریاست حوزه که وظیفه نظارت بر عملکرد چند شعبه را در یک محدوده جغرافیایی خاص برعهده دارد به دست آورند. به نظر می رسد احراز پست های بالاتر از ریاست حوزه به صورت انتسابی است.

هر ساله نیز آزمون های داخلی ویژه کلیه پرسنل برگزار می شود تا در صورت موفقیت در این آزمون ها که سوالات آن پیرامون مسائل کاری مرتبط بوده و جزوات آن در اختیار پرسنل قرار میگیرد، امتیازات لازم را برای پیشرفت شغلی به دست آورند.

در این کار به دلیل ویژگیهای خاصی که دارد زنان هم پا به پای مردان حضور مستمر و چشمگیری دارند و شاید بتوان میزان مشارکت زنان را همسان با مردان دانست. کاری که به دلیل شرایط انجام آن اگر چه به لحاظ ساعات کاری مشکلاتی را برای خانم ها به همراه دارد اما به دلیل فکری بودن آن حضور خانم ها را در پاره ای موارد پر رنگ تر و موفقیت آمیزتر کرده است.

هر روز پس از پایان ساعت کار شعبه ها نیز نوبت به بررسی صندوق میرسد. کارمندان باید به بررسی اسناد و مطابقت مانده آن با میزان پول باقیمانده با صندوق بپردازند. اگر این دو مبلغ همخوانی داشته باشد یعنی یک روز کار سنگین فکری خاتمه یافته ولی اگر مبلغها همخوانی نداشته باشد، باید اسناد دوباره بازبینی شود تا علت ناهمخوانی پیدا شود و اگر در نهایت این مبلغ پیدا نشد کارمند موظف به جبران کمبود پول صندوق خود است. اتفاقی که برای تمام کارمندان بانک در طول عمر خدمتی شان حداقل چند باری افتاده است و در میان کارمندان بانک اصلا عجیب نیست.

ج- ویژگی های متصدی امور بانکی  

با این همه و با تمام جذابیت هایی که در انجام این کار وجود دارد، سختی های آن نیز چشمگیر است که تنها با علاقه و صبر و حوصله میتوان آنها را پشت سر گذاشت. سروکله زدن از ساعت هشت صبح تا ساعت چهار یا پنج عصر با صدها مشتری با روحیات و رفتارهای مختلف مستلزم برخورداری از رفتار و روابط اجتماعی در سطح بالا است. در مجموع برای موفقیت فردی و اداری می بایست توانایی مدیریت بالایی داشت و نهایت صبر و متانت را در انجام کارها به کار برد و اصل مهم فعالیت در مجموعه های مالی را که صداقت و امانتداری است رعایت کرد. برخی از کارمندان بانکها به خاطر عدم صداقت یا اعتماد بیش از حد به برخی مشتریان سودجو ضررهای مالی زیادی را متحمل شده اند و از همه مهم تر اعتبار کاری خود را نیز از دست داده اند.

نکته مهم دیگر الزام هشیاری کامل در حین انجام کار است. شناسایی کامل مشتریان، شمارش دقیق پول های دریافتی با دستگاه پول شمار پرسرعت که بعضی از آنها توانایی تشخیص اسکناس های جعلی را دارند، همه نشان از دقت و ظرافتی است که در انجام کار می بایست به کار گرفت. روزانه میلیون ها تومان پول نقد از زیر دست کارمندان بانک عبور می کند و یک ریال آن نیز به آنها تعلق ندارد. اینگونه است که اگر کارمندان بانک عاشق کارشان نباشند، ظرف یک ماه از هر چه پول است حالشان به هم می خورد.

د- شرح وظایف متصدی امور بانکی

متصدی امور بانکی زیر نظر مسئولین شعبه فعالیت نموده و عهده دار وظایف و مسئولیت های ذیل می باشد:

1- مسئولیت و پاسخگویی نسبت به نحوه انجام امور محوله در برابر مقام مافوق و مسئولین مربوطه

2- مطالعه دستور العمل ها و بخشنامه ها ، طرح مواردی که مورد ابهام می باشد با مسئولین و گرفتن راهنمایی

3- ارائه اطلاعات در خصوص نحوه افتتاح انواع حساب های سپرده قرض الحسنه جاری و پس انداز، سپرده های کوتاه مدت و بلند مدت و مزایای هر یک از آنها

4- تحویل کارت افتتاح حساب و فرم شرایط عمومی مورد نظر جهت تکمیل و امضا به متقاضی

5- کنترل مندرجات کارت تکمیل شده و تطبیق با مدارک شناسایی و برابر اصل نمودن فتوکپی شناسنامه و کارت ملی

6- انجام امور مربوط به افتتاح حساب های قرض الحسنه پس انداز، جاری ،سرمایه گذاری کوتاه مدت ، ثبت اطلاعات مربوطه در رایانه طبق مقررات و دستورالعمل های صادره

7- تحویل فرم تقاضای دستور پرداخت جهت تکمیل و امضا به مشتری ، صدور سند هزینه مربوطه و ارایه به متصدی دریافت و پرداخت

8- ثبت شماره حساب با نمراتور روی کلیه برگ های مجلد دستور پرداختی که تمام برگ های آن ممهور به مهر شعبه شده است.

9- با اخذ سند هزینه پرداخت شده یک جلد دستور پرداخت به مشتری تحویل می گردد.

10- در صورت عدم مطابقت امضا دستور پرداخت و یا مغایرت در مندرجات آن ، گواهینامه عدم پرداخت، به شرط درخواست ذینفع صادر می گردد.

11-  تکمیل گواهینامه عدم پرداخت و ارائه گواهینامه تکمیل و امضا شده به ضمیمه دستور پرداخت به ذینفع و برداشت کارمزد طبق تعرفه از حساب و یا بدهکاران داخلی.

12- مشخصات گواهینامه عدم پرداخت در سیستم ثبت و در پایان هر روز نسبت به ارسال یک نسخه از گواهینامه مربوط به اداره اطلاعات اعتباری اقدام گردد.

13- تحویل فرم حواله یه متقاضی جهت تکمیل مندرجات آن و ارائه به متصدی دریافت و پرداخت راهنمائی متقاضی جهت پرداخت وجه به صندوق شعبه

14- واریز وجه حواله دریافتی کشف رمز و تایید امضا شده توسط مسئولین به حساب مشتری و تحویل اعلامیه بستانکار به تحصیلدار شعبه

15- انجام امور مربوط به مفقودی کارت حسابهای قرض الحسنه پس انداز و سرمایه گذاری کوتاه مدت مشتری از قبیل اخذ تعهد کتبی و مطابقت صحت امضاء با سوابق مربوطه ضمن هماهنگی مسئولین شعبه

16- جهت ابطال هر نوع سپرده بلند مدت ابتدا مبلغ مندرج در متن یا ظهر برگه سپرده با سوابق مربوطه  در شعبه کنترل تا صحت و درستی آن اطمینان حاصل گردد.

17- ارائه برگ سپرده و سند صادره به مسئول شعبه جهت کنترل و امضا و تحویل آن جهت پرداخت وجه سپرده به متصدی دریافت و پرداخت

18- صدور سند انتظامی برای چک های سررسید آینده و ثبت در کارت مربوطه و تحویل چک ها به مسئول ذیربط

19- صدور سند هزینه جهت برداشت کارمزد و هزینه های پست طبق تعرفه از حساب واگذارنده چک و ارسال اعلامیه مربوطه برای ذینفع

20- پس از دریافت رسید وصول وجه چک های انتقالی ، وجوه مربوط با صدور سند ، به بستانکار حساب واگذارنده منظور و رسید جهت مشتری ارسال می گردد.

21- ارائه اطلاعات و گزارشات مورد نیاز به بازرس و مسئولین شعبه

22- تلاش و کوشش مستمر در انجام هر چه بهتر وظایف محوله و ارتقا کیفیت، کمیت و مسئولیت ها

23- حفظ و نگهداری اسرار و هرگونه اطلاعات مشتریان که در ارتباط با انجام وظایف و مسئولیت ها در جریان آن قرار میگیرد.

24- حفظ و نگهداری کد کاربری سیستم، عدم افشا و واگذاری کد مذکور به سایر کارکنان مطابق دستورالعمل های صادره

25- شرکت در کلاس های آموزشی و تکمیلی حین خدمت، سعی در فراگیری مطالب، حضور در جلسات امتحانات و کسب نمرات قبولی

26- انجام کلیه اموری که از سوی مسولین واحد و یا به استناد بخشنامه ها و دستور العمل ها ارجاع میگردد.

 د- تحقیقات آینده

-بررسی توانایی های یک متصدی بانکی در کشورهای توسعه یافته

-مقایسه یک متصدی در کشورهای در حال توسعه با کشورهای توسعه یافته

-ارائه راهکارهای افزایش توانایی های یک متصدی امور بانکی در ایران

منبع:e-banking